Μπαλάκι οι καθυστερήσεις έργων Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ

Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2011

ΟΙ ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΤΑ ΦΟΡΤΩΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΕΚΕΙΝΗ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ
Μπαλάκι οι καθυστερήσεις έργων
Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η σύγκρουση ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και τους εργολάβους των αυτοκινητόδρομων. Ολα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, ακόμη και η κατάργηση των διαγωνισμών και η συνέχιση των κατασκευών με τη μορφή του κλασικού δημόσιου έργου. Προωθείται με ταχείς ρυθμούς η επανασύσταση του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), που θα έχει ρόλο ελεγκτή των εισπράξεων από όλους τους σταθμούς διοδίων, περιλαμβανομένης και της Εγνατίας Οδού. Προς το παρόν, η κάθε πλευρά προσπαθεί να φορτώσει το «μουντζούρη» στην άλλη και να απεμπλακεί από το κουβάρι των έργων με τις λιγότερες συνέπειες.

Σε κάθε περίπτωση, και με βάση τις συμβάσεις του 2007, οι εργολάβοι θα πάρουν αποζημιώσεις, που απλώς θα είναι μικρότερες αν το Δημόσιο αποδείξει ότι δεν έχουν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους.

Η κατασκευή των έργων κυμαίνεται σε επίπεδο από 22% έως 63% και με αποκλίσεις από το χρονοδιάγραμμα, που σε τρεις περιπτώσεις φθάνει έως και τους 24 μήνες, τις οποίες οι εργολάβοι τις «φορτώνουν» στο Δημόσιο. Είναι γεγονός ότι οι συμβάσεις προέβλεπαν ότι οι απαλλοτριώσεις των εργοταξιακών χώρων έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί ώς τον Απρίλιο του 2009, αλλά στην πράξη λίγο πριν από τις βουλευτικές εκλογές μόλις έφθαναν το 15%. Εκκρεμότητες υπάρχουν και με τη μετατόπιση πυλώνων υψηλής τάσης της ΔΕΗ, που φορτώθηκαν στις πλάτες της επιχείρησης και μάλιστα χωρίς ενημέρωσή της. Υπολογίζεται ότι το κόστος για κάθε πυλώνα ανέρχεται στα 60.000 ευρώ και η ΔΕΗ αρνείται να τα πληρώσει. Οσο για τις αρχαιολογικές ανασκαφές, ορίζεται σαφώς ότι πρέπει να ολοκληρώνονται μέσα σε έξι μήνες, όταν είναι γνωστό ότι προχωρούν με τον αραμπά. Με αυτά τα πατήματα, οι εργολάβοι ετοιμάζονται να διεκδικήσουν από το Δημόσιο αποζημιώσεις άνω των 500 εκατ. ευρώ!

Υπάρχει όμως και η γλώσσα των αριθμών, που δίνει αποκαλυπτικά στοιχεία για τα έργα:

* Με συνολικό προϋπολογισμό 8,4 δισ. ευρώ, οι εργολάβοι έχουν ήδη πάρει από το Δημόσιο πάνω από 900 εκατ. ευρώ, ποσό που ξεπερνά το 50% της προβλεπόμενης κρατικής συμμετοχής, η οποία ανέρχεται σε 1,71 δισ. ευρώ. Με την υπουργική απόφαση του Αυγούστου του 2009, το οφειλόμενο από το Δημόσιο ποσό αυξήθηκε κατά 168 εκατ. ευρώ, λόγω των συμπληρωματικών έργων που αποκαλύφθηκαν στην πορεία στην περίπτωση των σηράγγων στα Τέμπη.

*Επιπλέον, οι εργολάβοι έχουν εισπράξει από τα διόδια πάνω από 660 εκατ. ευρώ, το ποσό όμως αυτό δεν περιλαμβάνεται στη δημόσια συμμετοχή!

*Η συνολική δανειοδότηση από τις τράπεζες ανέρχεται στα 2 δισ. ευρώ, που έχουν εκταμιευτεί από καιρό αλλά δεν έχουν απορροφηθεί από τα έργα. Είναι άγνωστο πού έχουν επενδυθεί προσωρινά. Είναι όμως σαφές ότι το ύψος των δανείων, που μάλιστα εξασφαλίζεται από 26 τράπεζες, δεν δικαιολογεί τις διαμαρτυρίες των τραπεζικών φορέων και τις απειλές τους για διακοπή των χρηματοδοτήσεων. Βεβαίως, οι δανειακές συμβάσεις είχαν υπογραφεί ώς τα μέσα του 2008 με τα τότε ισχύοντα επιτόκια, που ήταν της τάξης του 2% και σήμερα έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί, αλλά αυτό αφορά τους εργολάβους και όχι τις τράπεζες.

Συμβάσεις

«Προχωρούμε σε επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων σε δύσκολες εποχές για την ελληνική οικονομία, αλλά θα δώσουμε τη μάχη με γνώμονα τα συμφέροντα των πολιτών και των έργων», διευκρίνισε στην «Ε» ο αρμόδιος υφυπουργός Υποδομών Γιάννης Μαγκριώτης, που αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και την ακύρωση των διαγωνισμών σε ορισμένα έργα που δεν προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Διαβεβαιώνει ότι σήμερα οι εργολάβοι έχουν στη διάθεσή τους πάνω από 60% των χώρων, ενώ τα υπολειπόμενα τμήματα δεν δημιουργούν εμπλοκές στα έργα, και επομένως το Δημόσιο έχει ανταποκριθεί σε μεγάλο βαθμό στις υποχρεώσεις του. Επιπλέον ξεμπλοκαρίστηκε η επιτροφή ΦΠΑ προς τους εργολάβους, που ήταν της τάξης των 170 εκατ. ευρώ.

Από τη μελέτη των συμβάσεων προκύπτει ότι η αποπληρωμή των έργων γίνεται πολύ νωρίτερα από την 30ετία της παραχώρησής τους στους εργολάβους, που λήγει το 2037. Ανάλογα με το έργο, ουσιαστικά γίνεται από το 2012 έως το 2021. Τα υπόλοιπα χρόνια τα έσοδα από τα διόδια θα καλύπτουν το κόστος της συντήρησης. Είναι φανερό ότι η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου -τότε ΥΠΕΧΩΔΕ- επέλεξε να περιλάβει στο αρχικό πακέτο και αυτό τον τομέα, ενώ στην περίπτωση της Αττικής οδού προωθείται ήδη επαναδημοπράτηση της λειτουργίας και συντήρησης για μια δεκαετία μετά τη λήξη της αρχικής σύμβασης.

Στις συμβάσεις, επιπλέον, προβλέφθηκε ότι ένα μέρος των μελλοντικών εισπράξεων από τα διόδια, που κλιμακώνεται ανάλογα με το έργο και το χρόνο από 60% έως και 93%, θα δίνεται στο Δημόσιο για να χρησιμοποιηθεί στη χρηματοδότηση νέων έργων. Τα αναμενόμενα κρατικά έσοδα υπολογίζονται σε 23 δισ. ευρώ! Θεωρούνται έμμεση φορολογία και δεν αποκλείεται να ακυρωθούν ύστερα από προσφυγή σε δικαστήριο. Είναι η «προίκα» που παρέχει στο Δημόσιο κάποια περιθώρια ελιγμών στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. Ενδεχόμενο «ψαλίδισμα» αυτής της παραμέτρου θα επιφέρει μείωση των τιμών των διοδίων τουλάχιστον κατά 20%.

«Η αντίδραση των πολιτών, σε μεγάλο βαθμό είναι δικαιολογημένη», παραδέχεται ο Γ. Μαγκριώτης και αποδίδει τις υψηλές τιμές, αλλά και τα προβλήματα που ανέκυψαν στα έργα, στην προχειρότητα των συμβάσεων. «Εγιναν με βιασύνη και προβλέπουν τα διόδια ως βασική πηγή χρηματοδότησης, γιατί το Δημόσιο δεν διέθετε πόρους ώστε να προχωρήσει την ίδια περίοδο πέντε μεγάλα έργα», προσθέτει.

Στην πράξη όμως οι οδηγοί πληρώνουν διόδια για δρόμους-καρμανιόλες ή και εργοτάξια στην καλύτερη περίπτωση. Οι τιμές, από τον Απρίλιο του 2008 που πέρασαν στους εργολάβους, έχουν αυξηθεί κατά 400%! Προς το παρόν εισπράττουν μόνον «θα» και δεν είναι τυχαίο ότι φουντώνει το κίνημα «Δεν πληρώνω-Δεν πληρώνω».

Μείωση διοδίων

Η μείωση των τιμών αλλά και των σταθμών των διοδίων, που προωθεί το υπουργείο Υποδομών, προβλέπεται να γίνει με τέσσερα βήματα:

*Επίσπευση των ηλεκτρονικών διοδίων, με στόχο να τεθούν σε λειτουργία μέσα στο 2012. Το μέτρο αυτό θα επιτρέψει τη δικαιότερη χρέωση των οδηγών με βάση τα χιλιόμετρα που διανύουν με το όχημά τους και θα βελτιώσει σημαντικά τα τιμολόγια για τις μικρές διαδρομές.

*Την προώθηση εκπτωτικών προγραμμάτων με χαμηλότερες τιμές για τους συχνούς χρήστες του δρόμου, κατά τα πρότυπα της Αττικής οδού.

*Τη μείωση των τιμών κατά τη φάση της κατασκευής, που θα συνοδεύεται από παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης των έργων κατά 3-4 χρόνια.

*Τον περιορισμό των προβλεπόμενων εσόδων για το κράτος κατά τη φάση της εκμετάλλευσης των αυτοκινητόδρομων. *